2. soru logaritma sorusu olması lazım.
1. soru :
1. nin kazanma olasılığı p olsun. İkincinin kazanma olasılığı p.(1/2) dir.
İkisinin toplamı 1 i vermesi gerektiğinden
p+(p/2)=1
3p/2=1
p=2/3
2)
Logaritmadaki 1-2 noktayı hatırlayarak işe başlayalım.
(I)
log(a.b)=loga+logb
(II)
log(a/b)=loga-logb
(III)
loga
n=n.loga
(IV)
log10=1
(V)
Asıl curcuna, logaritmik değerlerin bulunması ya da diğer bir deyişle logaritma cetveli.
10 un kuvvetlerinin logaritması , kuvvet sayısına eşittir.
log100=2
gibi.
Burada sıkıntı, 10 un kuvveti olmayanların logaritmasını bulmak. Bunun için de logaritma cetvelinden yararlanıyoruz.
Bir örnekle açıklamaya çalışayım.
Örneğin log226,5
log 226,5 i örnek olarak hesaplayalım. Biraz sonra bol bol kullanıcaz.
Logaritma cetvelinde, 0 ile 10 arasındaki sayıların iki ondalık basamağına kadar logaritmaları verilmiştir. O yüzden
log226,5 yerine
log226,5=log100.2,26 (Bundan sonraki hesaplar yaklaşık değerdir. Aslında ondalık kısmı ne kadar çok olursa hesap o kadar hassas yani gerçeğe yakın olur. Ama o da çok zaman ister. Şimdilik 2 basamakta bırakıyorum.)
alıyorum.
(I) kuralı gereğince,
log226,5=log(100.2,26)=log100+log2,26=2+log2,26
Buradan sonra cetvele başvuruyorum. cetvelde 2,26 nın değerini, 0,3541 olarak veriyor.
log226,5=log(100.2,26)=log100+log2,26=2+log2,26=2+0,3541=2,3541
Şimdi gelelim soruya.
Bu tür artışlara kümülatif artış deniyor. Bu artışların hesabında logaritma kullanılıyor.
Bunun için bir formül var. Formülün nasıl çıktığını sorma, unuttum

Şöyle,
A miktarındaki bir değer, her yıl sabit olarak % x artıyorsa, n yıl sonraki değeri B ise,
A.[(100+x)/100]
n =B
olur.
Formülde, B yerine,
1996 yılındaki nüfus için N
1996
1985 yılındaki nüfus için N
1985
2000 yılındaki nüfus için N
2000
yazıcam.
Bu soruda, A=226,5 olarak verilmiş.
a şıkkında n=16, B=N
1996=266 verilmiş, x soruluyor.
b şıkkında, n=5 verilmiş, a şıkkında bulunacak x değeri ile birlikte N
1985 soruluyor.
c şıkkında, n=20 verilmiş, a şıkkında bulunacak x değeri ile birlikte N
2000 soruluyor.
Gelelim çözüme,
a)
Önce verilenleri formülde yerine yazalım.
226,5.[(100+x)/100]
16=266
Her iki tarafın logaritmasını alıyorum.
log(226,5.[(100+x)/100]
16)=log266
log226,5 + log([(100+x)/100]
16)=log266 (log266=2,4249 ; log226,5=2,3541) ( (I) kuralı)
2,3541+16.(log(100+x)-log100)=2,4249 ( (II) kuralı) )
16.(log(100+x)-log100)=0,0708
log(100+x)-log100=0,004425 (cetvelden bu değerin yaklaşık log1,01 olduğunu buluyorum.)
log(100+x)=log100+log1,01
log(100+x)=log(100.1,01) ( (I) kuralının tersini uyguluyorum.)
log(100+x)=log101
100+x=101
x=1
Nihayet x i bulduk. Yani aylık yaklaşık %1 artış olmuş. Aslında daha hassas çalıştığımızda bu değer, 1,01 gibi çıkıyor. Bu değerle hesap yaptığımızda, N
1996 yı 266 nın altında bulucaz.
b)
226,5.[(100+1)/100]
5=N
1985
226,5.(1,01)
5=N
1985
log[226,5.(1,01)
5]=logN
1985
log226,5+5.log(1,01)=logN
1985 ( log1,01=0,0043 ; log226,5=2,3541 )
2,3541+5.0,0043=logN
1985
logN
1985=2,3756
logN
1985=2+0,3756
logN
1985=log100+0,3756 (cetvelden 0,3756≈2,375 olduğunu buluyorum.)
logN
1985=log100+log2,375
logN
1985=log100.2,375
logN
1985=log237,5
N
1985=237,5 milyon
c)
226,5.[(100+1)/100]
20=N
2000
226,5.(1,01)
20=N
2000
log[226,5.(1,01)
20]=logN
2000
log226,5+20.log(1,01)=logN
2000 ( log1,01=0,0043 ; log226,5=2,3541 )
2,3541+20.0,0043=logN
2000
logN
2000=2,4401
logN
2000=2+0,4401
logN
2000=log100+0,4401 (cetvelden 0,4401≈log2,755 olduğunu buluyorum.)
logN
2000=log100+log2,755
logN
2000=log100.2,755
logN
2000=log275,5
N
2000=275,5 milyon
Oh be !