Logaritmanın Tarihsel Gelişimi
Matematik Soru bankamın giriş kısmında yazıyordu. Merak edenler için Logaritmanın Tarihsel Gelişimi.
Üslü olarak verilen bazı ifadelerin gerçek değerlerini,doğrudan doğruya bulmak matematik yönünden zor bir işlemdir.
Logaritmayı 16.yy da John Napier isimli İskoç matematikçi bulmuştur. Kelime olarak ” logos arithmos” ‘ tan gelir. Sayıların mantığı demektir.Napier, kemiklerden yaptığı çubuk şeklindeki karşılaştırma tabloları ile bu yöntemi geliştirmiştir.
Üstel olarak artan çokluklarda, sürekli büyüyen sayılarla işlem yapmanın zorluğundan kurtulmak için rakamların kendisi değil de belli bir tabana göre logaritması kullanılır. Örneğin 10,100,1000… şeklinde büyüyen bir nicelik için bu sayılar yerine bu sayıların 10 tabanına göre logaritması alınarak 1,2,3.. şeklinde kullanılır.
John Napier tarafından bu konuda ” Minifci Logaritmorum Canonis Descripto” (Bir logaritma cetveli tanımı ve iki ayrı trigonometri ile bütün matematik hesaplarında kolay ve çabuk anlaşılmasına genel açıklaması) adı zamanın bilim dili olan Latince olarak kaleme alınmış eser, ilk kez 1614 yılında Edinburg şehrinde yayınlandı. Böylece logaritma adını da John Napier koymuştur.
Bir logaritma çizelgesinin hazırlanmasında taban olarak, 1′den büyük sayı seçilebilir. Napier, çizelgesini (e) tabanına göre hazırlamıştır. Fakat çizelgeyi tamamladıktan sonra (e) sayısını almakla zor bir sistem ortaya koyduğunu, uygulama sırasında farkına vardı. Daha sonraki yıllarda 10 tabanlı, yeni bir logaritma sisteminin hesaplama işlerinde büyük kolaylıklar sağlayabileceğini düşünüyordu. Fakat bu yeni sisteme ait düşündüğü ilkeleri bizzat ortaya koyamadan öldü. Ömrünün son günlerinde, arkadaşı olan İngiliz matematikçi ve astronom Henry Briggs‘ten (1551-1630) düşüncelerinin tamamlamasını istedi.
Henri Briggs, bu isteğe uyarak, 10 tabanına göre bir logaritma cetveli hazırlayarak, 1617 yılında yayımlamıştır. Bu eser, 1 den 1000 e kadar olan sayıların 14 ondalık logaritmalarını gösterir. Henry Briggs, ilk logaritma cetvellerinin yayımından 7 yıl sonra yani 1624 yılında önceleri, 1 den 20.000 e daha sonra 90.000 den 100.000 e kadar olan sayıları 14 ondalıklı logaritmalarını kapsayan Logaritmik Artimetik adlı bir eser daha yayımladı
Daha sonra Hollandalı matematikçi Adrien Valcq, Henry Briggs’ten eksik kalan 20.000 den 90.000 e kadar olan sayıların logaritmik değerlerini hesap etti ve cetvelllerini 1626 yılında , Briggs’in adı altında, Goude yayımladı. Bu yeni çizelgeler, 10 ondalıklı olup, 1 den 1.000.000 a kadar sayılan ve 0 dereceden 90 dereceye kadar olan açıların 1 er açı dakikası aralıklı olarak, açıların sinüs, tanjant ve sekantının logaritma değerlerini kapsıyordu. Ayrıca her biri 10″ için sinüs ve tanjant logaritmalarına ilişkin bir çizelge yayımlandı. Logaritma cetveli üzerine eser hazırlayanlar Adrien Vlacq’ın bu eserini temel kabul ettiler.
Logaritmayı ilk kez 1730-1790 yılları arasında yaşayan bir Türk bilgini olan Gelenbevi İsmail Efendi bulmuştu. Gelenbevi İsmail Efendi matematikle uğraşırken sayı değerlerini ondalık bölümlere göre düzenleyip hesapları son derece kolaylaştıran bir sistemi kendiliğinden bulmuş ancak bunu pratik bir uygulama sayıp fazla önemsemediğinden kimseye bahsetmemişti. Bu Batıda kullanılan logaritma idi.
